Odnawianie okien to trudne zadanie. Dotyczy to w szczególności zabytków podlegających ochronie, ale także w coraz większym stopniu nowoczesnych i zrównoważonych metod obróbki istniejących materiałów, takich jak drewno. Staranna naprawa w połączeniu z odpowiednim know-how może pomóc utrzymać konstrukcję okna przez wiele lat użytkowania.
Festool_PW_windows Imponujące rzemiosło, które przywraca blask starym oknom – z właściwą dbałością, know-how i optymalnym wyposażeniem.
Profesjonalna renowacja starych okien jest dla rzemieślnika zazwyczaj trudnym zadaniem. Dlatego tym ważniejsze jest, aby przed rozpoczęciem pracy zastanowić się i podjąć decyzję opartą o solidną wiedzę, a w idealnym przypadku również o doświadczenie – nie tylko o teorię, ale także o praktykę. Nagle dostajemy stuletnie okno, które trzeba odrestaurować. Trudne zadanie – w końcu okno, które z godnością osiągnęło tak sędziwy wiek, zasługuje na to, aby traktować je z wyjątkową dbałością, nie wspominając już o wstępnej i końcowej obróbce.
Zakład stolarski Pfau z Pfungstadt (okolice Darmstadt i Frankfurtu nad Menem, Niemcy) od miesięcy pracuje nad oknami w zamku w Darmstadt. Niektóre z nich mają wysokość pięciu metrów. Stan każdego okna podlega fachowej ocenie, a następnie okna są naprawiane, szlifowane i na zakończenie lakierowane, co przywraca im blask 
Philipp Stahl – mistrz malarski i technik zastosowań Festool pokazuje, jak staranna naprawa w połączeniu z odpowiednim know-how przy renowacji okien może zdziałać cuda. 
Nowe akumulatorowe urządzenie wielofunkcyjne VECTURO OSC 18 z uniwersalnym brzeszczotem Starlock pozwala łatwo i ostrożnie usuwać uszkodzone, przegniłe drewno.
Dobre przygotowanie to połowa sukcesu
W dbałości chodzi przede wszystkim o to, aby zachować w oknie jak najwięcej z oryginalnej substancji. Oczywiście dotyczy to również konstrukcji okiennych w typowych starych budynkach, które wymagają modernizacji. W przypadku konieczności poddania okna renowacji, pierwszym krokiem jest zbadanie jego obecnego stanu. Najprostszym sposobem, aby to zrobić, jest wyjęcie go i położenie na odpowiedniej powierzchni, tak aby można było dokładnie przeprowadzić analizę: Gdzie znajdują się uszkodzone miejsca? Jak bardzo złuszcza się farba? Czy kit szklarski nadal trzyma? Czy ramy nadają się jeszcze do użytku? Ile oryginalnych elementów uda się zachować? Ile lat ma drewno lub powłoka? Jak zbudowana jest powłoka?
Technik zastosowań, Philipp Stahl zaleca usuwanie starych powłok w miejscu uszkodzenia przy pomocy przekładniowej szlifierki mimośrodowej ROTEX RO 90, korzystając z ustawienia „zgrubne”, które zapewnia silny ścier. 
Aby szlifować precyzyjnie, wystarczy przestawić RO 90 na „precyzyjne“. Ponadto szlifierkę można szybko i bez użycia narzędzi wyposażyć w stopę szlifierską Delta, co ułatwia szlifowanie wąskich wręgów i narożników okien. 
Po usunięciu starych powłok i uszkodzonego materiału zaleca się ponowne sprawdzenie stanu obszaru poddawanego obróbce
Krok po kroku: Dobrze pomyślane
– Uszkodzone stare powłoki oraz luźne fragmenty drewna należy usunąć, lub ewentualnie, aby umożliwić ocenę, zgrubnie zeszlifowane. W pierwszej kolejności należy usunąć uszkodzone obszary i sęki. Dzięki zastosowaniu urządzenia wielofunkcyjnego VECTURO OSC 18 czynność tą można wykonać szybko i precyzyjnie – podkreśla Philipp Stahl, mistrz malarski i technik zastosowań w Festool. – W razie napotkania oporu zaleca się raczej ostrożność niż stosowanie siły, ponieważ zbyt duży wzrost temperatury ma negatywny wpływ na stare drewno. Pełna moc nie oznacza automatycznie najlepszej drogi do osiągnięcia celu. Dotyczy to zarówno urządzenia wielofunkcyjnego jak i późniejszego szlifowania. Oczywiście, przy szlifowaniu zgrubnym liczy się przede wszystkim ścier, przy szlifowaniu precyzyjnym najważniejsza jest jakość szlifu, ale pomiędzy nimi występuje wiele zróżnicowanych stopni pośrednich. Sposób pracy narzędzia można bardzo łatwo dopasować poprzez regulowanie docisku i regulację prędkości obrotowej – mówi Stahl. Pod względem technologii i ergonomii VECTURO oferuje wszystko, co jest niezbędne do efektywnego piłowania, przecinania, zdzierania i cięcia. Jednak jeszcze ważniejszy jest fakt, że praca w przypadku każdego z tych wymagających zastosowań jest równie łatwa, co precyzyjna. Widać to już na etapie montowania narzędzia i przezbrajania. W tym zakresie Festool stawia na innowacyjny uchwyt narzędziowy StarlockMax. Beznarzędziowa wymiana brzeszczotów trwa, dzięki inteligentnemu systemowi szybkiej wymiany, krócej niż trzy sekundy: wystarczy otworzyć dźwignię zaciskową, wysunąć narzędzie, ustawić nowe narzędzie i zatrzasnąć.
Wykańczanie okna najlepiej jest zacząć od naniesienia pędzlem środka wiążącego DRY FIX® UNI Repair-Care. Zwiększa to przyczepność powłoki i wydłuża żywotność drewna.
Następnym krokiem jest nakładanie dwuskładnikowej masy uzupełniającej do drewna: Zaleca się zmieszanie masy DRY FLEX® szpachlą na gładkiej powierzchni.
Uszkodzona powierzchnia jest teraz wypełniona masą DRY FLEX® i wygładzona – tak jak w przypadku sęków.
Szybka i bezpieczna praca
Akumulatorowe urządzenie wielofunkcyjne wraz z uchwytem narzędziowym StarlockMax, użytkowane w ramach systemu, zapewnia stuprocentowe przeniesienie siły i maksymalną efektywność pracy. – Oznacza to, że prace związane z piłowaniem, przecinaniem i precyzyjnym cięciem zanurzeniowym mogą być wykonywane jeszcze szybciej i dokładniej. Jako rozszerzenie wyposażenia stabilizacyjnego dostępny jest system odsysania, opracowany specjalnie z myślą o akumulatorowym urządzeniu wielofunkcyjnym. Pozwala to na bezpyłową pracę w każdym położeniu i we wszystkich pozycjach brzeszczotu bez ograniczania widoku cięcia – wyjaśnia Stahl. – Szczególnie praktyczne: Akumulator nie jest nieporęcznym, nakładanym modułem, lecz został umieszczony w ergonomicznym uchwycie. Bezszczotkowy silnik EC-TEC charakteryzuje się płynną pracą i oferuje możliwość elektronicznej, bezstopniowej regulacji prędkości obrotowej. Silnik, podobnie jak głowica przekładni, jest połączony elastycznymi elementami tłumiącymi z obudową, dzięki czemu drgania są zredukowane do poziomu umożliwiającego ciągłe użytkowanie przez maksymalnie osiem godzin.
Rozprowadzić masę uzupełniającą do drewna DRY FLEX. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, aby w wypełnionych wgłębieniach nie pozostały pęcherzyki powietrza.
Gdy DRY FLEX® wystarczająco stwardnieje, jego nadmiar można zeszlifować. W tym celu zalecane jest użycie przekładniowej szlifierki mimośrodowej ROTEX RO 90 z ustawieniem ‚zgrubne’.
Po szlifowaniu powierzchni skontrolować poddane obróbce miejsce uszkodzenia: miejsce przejścia pomiędzy drewnem a masą uzupełniającą musi być przede wszystkim powierzchnią płaską.
Obróbka okien: Żaden problem przy właściwych narzędziach
Następnym krokiem w razie potrzeby jest ostrożne usunięcie szyb. – Do całkowitego usuwania kitu idealnie nadaje się akumulatorowe urządzenie wielofunkcyjne w połączeniu z brzeszczotem segmentowym SSB – radzi Stahl. Kolejny krok: do usuwania starej powłoki w uszkodzonych miejscach zalecamy zastosowanie przekładniowej szlifierki mimośrodowej ROTEX RO 90 z czterema funkcjami: szlifowanie zgrubne i dokładne, polerowanie i szlifowanie Delta. W ustawieniu „zgrubnym” załączana jest przekładnia, co daje niezwykle silny ścier i umożliwia szybkie i skuteczne usuwanie starej powłoki. W celu uzyskania mniej intensywnego ścieru przestawić der RO 90 na położenie „precyzyjne“. Pozwala to na oszlifowywanie nienaruszonych powierzchni oraz ich szorstkowanie przed nałożeniem kolejnych powłok. W przypadku narożników i wręgów stopa szlifierska Delta montowana jest bez użycia narzędzi. Za pomocą tego samego urządzenia można wykonywać szlifowanie i szorstkowanie w każdym narożniku. Ponieważ ramy i skrzydła okienne mają niewiele dużych powierzchni, za to wiele krawędzi, RO 90 jest idealna do renowacji okien ze względu na swoje właściwości ścierne oraz rozmiar i kształt talerza szlifierskiego. – To tu RO 90 pokazuje swoje zalety w porównaniu ze szlifowaniem ręcznym lub przy użyciu innych szlifierek. Wiem, że szlifowanie ręczne jest obecnie bardzo popularne, jednak przy dłuższej pracy lub w przypadku konieczności poddania obróbce wielu ram okiennych – niezbyt efektywne. Szczególną ostrożność należy zachować przy szlifowaniu okien blisko krawędzi, niezależnie od tego, czy korzysta się z narzędzia ręcznego, czy elektrycznego. – Do takich zastosowań zalecamy stosowanie tzw. protektorów. Chronią one szybę okienną przed uszkodzeniem. My, rzemieślnicy, wiemy z doświadczenia, że uszkodzenia powstałe na szkle podczas szlifowania są trudne do usunięcia. Dotyczy to również fug silikonowych: jeśli raz się je uszkodzi, trzeba je zazwyczaj całkowicie wymienić, co jest drogie – wyjaśnia technik zastosowań, Stahl.
Następny krok to zagruntowanie wręgu i naniesienie kitu okiennego DRY SEAL® za pomocą pistoletu z nabojem. 
Teraz wystarczy w razie potrzeby ponownie zamontować szybę i ponownie nanieść kit DRY SEAL® w celu ochrony przed wodą. 
Za pomocą pędzla lub wałka nanieść podkład, warstwę pośrednią i końcową. W razie potrzeby powtórzyć czynności.
Obróbka uszkodzonych miejsc
Po usunięciu starej powłoki i uszkodzonego materiału przeprowadzana jest ponowna kontrola stanu obszaru przeznaczonego do obróbki. – W kwestii naprawy uszkodzonych miejsc stwierdziliśmy, że optymalne rezultaty można osiągnąć stosując system Repair-Care w połączeniu z naszymi rozwiązaniami systemowymi – mówi Stahl. Po przeprowadzeniu kontroli stanu, za pomocą pędzla rozprowadzić na uszkodzonych miejscach preparat wiążący DRY FIX® UNI. Zwiększa to przyczepność masy uzupełniającej do drewna DRY FLEX® i wydłuża żywotność okna. W celu zastosowania masy uzupełniającej do drewna należy wymieszać dwa składniki szpachlą na gładkiej powierzchni. Następnie należy nałożyć masę uzupełniającą do drewna DRY FLEX® na uszkodzone miejsce i wygładzić. Na końcu miejsce uszkodzenia powleka się masą uzupełniającą do drewna DRY FLEX®. Należy przy tym zwrócić uwagę na to, aby wgłębienia zostały całkowicie wypełnione, bez pęcherzyków powietrza. Gdy masa uzupełniająca do drewna stwardnieje, można usunąć jej nadmiar poprzez szlifowanie powierzchniowe. – W celu uzyskania pożądanego rezultatu zalecane jest użycie ROTEX RO 90 z ustawieniem ‚zgrubne’. Po zakończeniu szlifowania ponownie skontrolować miejsce uszkodzenia po obróbce. Dotyczy to szczególnie przejść między drewnem a masą uzupełniającą do drewna DRY FLEX®. Musi powstać równa powierzchnia – wyjaśnia Stahl. Przed założeniem szyby zagruntować wręg i za pomocą pistoletu z nabojem rozprowadzić we wręgu kit szklarski ®. Na koniec można włożyć szybę, a następnie nałożyć drugą warstwę kitu okiennego DRY SEAL® w celu ochrony przed wodą. Na koniec, za pomocą pędzla lub wałka można nałożyć niezbędne warstwy podkładu, warstwy pośrednie i wierzchnie bądź farbę.
Nowoczesna i zrównoważona renowacja okien odbywa się według całkiem innych wymogów, często narzuconych przez konserwatora zabytków: Należy zachować wszystko, co się da. Decydujące jest to, że wszyscy rzemieślnicy pracują z ogromną starannością, wykorzystując całe swoje doświadczenie zawodowe. Szeroki asortyment wydajnych urządzeń stacjonarnych i mobilnych pomaga rzemieślnikom wykonywać pracę starannie i efektywnie. Więcej informacji można znaleźć na blogu Festool oraz uzyskać w ramach specjalnych seminariów dotyczących renowacji okien, organizowanych w różnych miejscach: www.festool.pl/o-nas/eventy